روستای نویس قم | سرزمین ستاره های بی انتها

قم روستاهای خوش آب‌و‌هوایی داره که سفر به هر‌کدوم از اون‌ها، تجربه‌های جالبی از روستاگردی توی یه منطقه نیمه‌کویری واستون رقم میزنه. روستای زیبای نویس، قدیمی‎ترین این روستاهاس که به‌خاطر خاک مرغوب و حاصلخیز، منابع آبی کافی و آب‌و‌هوای مناسبش، رونق زیادی پیدا کرده. این روستا یه گزینه ییلاقی عالی برای تابستونه که با هوای خنک و مطبوعش می‌تونه میزبان خوبی برای شما باشه. با بازدید از روستای نویس قم می‌تونین از نزدیک با زندگی روستایی مردمش آشنا بشین و از تماشای مراتع سرسبزش لذت ببرین.

معرفی روستای نويس قم

نویس در فاصله ۲۰۰ کیلومتری از تهران و ۸۸کیلومتری قم قرار داره؛ که از سمت شمال به ساوه و تفرش، از جنوب به محلات و اراک، از غرب به آشتیان و از شرق به قم محدود میشه. نام روستای نویس قم توی کتاب‌های قرن چهارم هجری «نوند» ثبت شده و توی کتاب‌های قرن هشتم هجری به نوذر و نویز تغییر پیدا کرده. ولی اهالی فعلی این روستا، نام منطقه رو «نِویس» تلفظ می‌کنن. صنایع قدیمی روستای نویس تخت‌کشی، گیوه‌چینی، چرخ‌سازی، واریسه‌سازی، ریسه‌بافی، مسگری، نخ‌تابی و… بوده که الان دیگه کاملا فراموش شدن. توی این روستا چون خاک حاصلخیزی داره، کشاورزی خیلی رواج داره. دامداری و بازرگانی هم از کارهای رایج دیگه توی این روستا هستن.
بعضی از مردم روستای نویس قم هم توی معدن سنگ مرمری فعالیت دارن؛ که توی جنوب غرب روستا قرار داره. البته نزدیک 50 ساله که قالی‌بافی هم وارد روستا شده و منبع درآمدی برای جوون‌ترها محسوب میشه. نویس سه تا رودخونه (دران و دوریه و خامه) و 15 رشته قنات داره که طول هر کدوم از اون‌ها بین 200 تا 500 متره و آب زمین‌های کشاورزیش رو تامین می‌کنن. در مجموع، روستای نویس قم سه تا محله داره به اسم‌های: مل لور یا محله بالا، پاچنار یا پشت ده، رودبار یا محله پایین. این روستای تاریخی و زیبا، جاذبه‌های تفریحی و گردشگری زیادی هم داره که در ادامه به معرفی اون‌ها می‌پردازیم.

آرامگاه بی بی شریفه خاتون

در همون لحظه ورود به نویس، چشمتون به آرامگاه «بی‌بی شریفه خاتون» میوفته که یه بنای مذهبی و قدیمیه و به گفته محلی‌های روستا، خواهر امام رضا (ع) و دختر امام موسی‌بن جعفره. نمای ساختمون بی‌بی شریفه خاتون، از جنس سنگ کار شده و نزدیک 800 سال قدمت داره. پله‌‌های بنا از سنگ قبرهایی درست شده که به احتمال زیاد متعلق به قبرستون کهنه‌‌ایه که پایین‌تر از روستای نویس قم قرار گرفته و الان دیگه تخریب شده. قسمت پایین این آرامگاه، یه نهر آب جاریه که جلوی این نهر، گورستان روستائی‌ها قرار داره. مردم روستا سال نو رو این‌جا تحویل می‌کنن و مراسم سنتی و اعیاد رو هم توی همین مکان جشن می‌گیرن.

بقعه شاهزاده ابوطالب روستای نویس قم

این بقعه تو حاشیه جنوبى جاده روستاى نویس و کاسوا و حدودا در 43 کیلومترى شهر قم قرار داره. بعضی‌ها معتقدن که نسب امامزاده ابوطالب با هفت واسطه، به امام حسن (ع) می‌رسه. طبق تابلوی میراث فرهنگی هم، قدمت ساختمون امامزاده، به دوران صفویه مربوط می‌شه. گنبد امامزاده از خشت ساخته شده و روی یه دیوار سنگی قرار گرفته و شکلش هرمی و 12 ضلعیه. ویژگی مهم این گنبد همین 12 ضلعی بودنشه چون اکثر امامزاده‌های قم، گنبد هرمی با 6 یا 8 ضلع دارن که معمولا خشتی هستن و با آجر و کاشی تزیین شدن. اما نمای بیرونی امامزاده ابوطالب روستای نویس قم و گنبد 12 ضلعیش خیلی ساده ساخته شده و تزیین و کاشی کاری نداره. داخل بقعه هم هیچ ‌نوع گچ‌بری، کاشی‌کاری، ضریح و… وجود نداره. این امامزاده یه قبرستون کوچیک توی حیاطش داره که قدمت قدیمى‏ترین سنگ قبرش به پایان دوره صفویه مى‏ رسه!

تعزیه خوانی و حسینیه معروف نویس

تعزیه‌خونی و شبیه‌خونی توی روستای نویس قم سابقه‌ی صدساله داره و با وجود موقوفات و کارهای خیری که بزرگان و مردم روستا انجام می‌دن شکوه این مراسم، سال‌به‌سال بیشتر می‌شه. در حال حاضر توی ماه محرم، این مراسم تو دو نوبت صبح و عصر اجرا می‌شه. در قدیم حسینیه نویس به خاطر طراحی و معماری درستی که برای مراسم تعزیه‌خونی داشت خیلی مورد توجه قرار گرفته بود. قدمت ساختمون حسینیه به دوره قاجار بر‌می‌گرده. بر اساس روایت‌های موجود، بعد از خلع محمد علیشاه که تکایا و حسینیه‌ها رونق پیدا کردن؛ این حسینیه هم احداث شد. ساختمون حسینیه قبلا خیلی ساده بود و دو قسمت درونی و بیرونی داشت؛ صحن درونیش مکان روضه‌خونی بوده که قسمت پایینش مخصوص آقایون و قسمت نیم‌طبقه‌ش هم مخصوص خانم‌ها بود و در جداگونه‌ای هم داشت؛ اسم این در گوشوار بوده. صحن بیرونی حسینیه هم که بیشتر مراسم شبیه‌خونی اونجا انجام می‌شده سقاخونه، طاقنامه، گوشوار، جایگاهی مخصوص ریش‌سفیدها و جایی برای نشستن بچه‌ها و جوون‌ها داشت. موقعی هم که هوا نامساعد بود، تعزیه توی حیاط داخلی حسینیه برگزار می‌شد. با رونق پیدا کردن مراسم تعزیه‌خونی و استفاده از اسب و شتر توی این مراسم، مخصوصا توی روز عاشورا، تعزیه‌خونی در جایی در پشت روستا به اسم قتلگاه انجام می‌شده. این مکان بر اساس شواهد حتی از حسینیه هم قدیمی‌تره و احتمالا در گذشته‌های دور هم، همین مکان محل تعزیه‌خونی بوده که بعدا به مکان حسینیه روستای نویس قم انتقال پیدا کرده.

سنگ اسب روستای نویس قم

در گذشته کنار دره جرگلان یا در اصطلاح محلی کشگلان به احتمال زیاد، محلی برای اسب‌دوانی قرار داشته که سنگ بزرگی معروف به سنگ اسب، پایین این دره بوده. محلی‌های نویس معتقد بودن که اسب امام حسین (ع) از روی سنگ اسب عبور کرده و احتمالا به‌همین دلیل هم قبلا توی روز عاشورا دسته‌های سینه‌زنی با نخل و عَلَم، دورش جمع می‌شدن و نذری می‌دادن و آش رشته می‌پختن. اما بعدها سنگ رو به‌خاطر پیدا کردن گنج، از جاش حرکت دادن و اون مراسم هم دیگه فراموش شد. قطعا اگه ترکیب قدیمی سنگ اسب حفظ شده بود الان یه جای خیلی دیدنی در روستای نویس قم می‌شد.

آتشکده‌ روستای نویس قم

اگه گذرتون به روستای نویس قم افتاد، می تونین به آتشکده باستانیش هم سر بزنین. آتشکده نویس یکی از آثار باستانی مربوط به دوره زرتشتیانه که بهش آتشکده برزو و چهارطاقی برزو هم میگن. این مکان که توی دشتی به نام برزه قرار گرفته؛ از مهم‌ترین مکان‌های مقدس زرتشتیان قم بوده. چهار ستون و سقفش، از سنگ و گل ساخته شده و زمان ساختش رو هم به اواخر دوره پارت‌ها و اوایل دوره ساسانی نسبت میدن.

حمام نویس

حموم قدیمی روستای نویس قم کنار چشمه و در همسایگی مسجد محله و آرامگاه بی‌بی شریفه خاتون قرار داشته و در گذشته فوق‌العاده با اهمیت بوده. تاریخ ساختش تقریبا به اواخر دوره صفویه نزدیکه؛ ولی متاسفانه اخیرا تخریب و به جاده تبدیل شده و در حال حاضر فقط خرابه ا‌ی از اون باقی مونده.

توجه: اطلاعات این مقاله از منابع اینترنتی گردآوری شده است. در صورت مشاهده هر گونه مغایرت با اطلاعات واقعی می‌تونین برای ما کامنت بذارین و به ما در بهبود اطلاعات کمک کنین. اگر اطلاعاتی در خصوص هر کدوم از روستاهای این مقاله دارید، اطلاعات تماستون رو برای ما کامنت کنین تا باهاتون تماس بگیریم و این مقاله رو بهبود بدیم.