وقتی میخوایم به اصالت، صفای مردم و هوای خوش برسیم، بی شک باید ردی از روستا رو دنبال کنیم. در سفر به هر شهر و استان، با گردش در روستاهای منطقه و لمس زندگی مردم از نزدیک، تجربهای لذتبخش برای خودمون رقم میزنیم.
این بار قصد داریم به استان قم سفر کنیم و با روستاهای هر شهر و بخشش بیشتر آشنا بشیم. استان قم با وجود بافت کویری، روستاهایی تو دل خودش داره که بخش بیابونی اون رو کلاً فراموش میکنین.
استان قم به ۳ شهرستان، ۷ بخش، ۱۳ دهستان و ۶ شهر تقسیم شده. از بین شهرستانهای استان، معروفترین اونها شهرستانه قمه. قم قبلا تنها شهرستان این استان بوده. در سال ۱۴۰۰ دو شهرستان کهک و جعفرآباد از این شهر مستقل میشن و به عنوان شهرستان در تقسیمات کشوری این استان شناخته میشن.
شهر قم جزء کلانشهرهای ایران بهحساب میاد. شهرستان قم به سه بخش مرکزی، خلجستان و سلفچگان تقسیم شده. دو دهستان قمرود و قنوات از مهمترین دهستانهای بخش مرکزی به شمار میرن. بخش خلجستان، دهستان دستجرد رو داره. بخش سلفچگان هم شامل دو دهستان به نامهای راهجرد شرقی و نیزار میشه.
امروز قصد داریم به روستاهای بخش خلجستان در شهرستان قم بپردازیم و بیشتر با اونها آشنا بشیم.
بخش خلجستان با آبوهوای ییلاقی، بهشت گمشدهی گردشگری در قم محسوب میشه. این منطقه از استان با طبیعت شگفتانگیزش تداعیکننده حضور در شمال کشوره. این منطقه در غرب شهر قم واقع شده و روستاهای زیادی رو شامل میشه.
مردم قوم خلج در مناطقی از ايران، مانند قم، مرکزی، چهارمحال بختياری، و… زندگی می کنن و تحت عنوان «خلج» شناخته میشن.
خلجها طبق منابع تاریخی ترک هستن. زبان خلجها، شاخهای از زبان ترکیه. خلجستان روستاهایی داره که قصد داریم با اونها بیشتر آشنا بشیم.
احمدآباد، یکی از روستاهای بخش خلجستانه. این روستا در دهستان دستجرد قرار داره و حدود ۳۰ خانوار در اون ساکن هستن.
مردم روستای احمدآباد، خلج زبان هستن. طبیعت این روستا به شکل کوهستانی، درهای یا تپهای هست. راه دسترسی به روستا بهصورت آسفالته. از نظر امکانات رفاهی در این روستا میشه به امکانات محدودی مثل: شبکه سراسری برق، گاز، آب و مسجد اشاره کرد.
آمره یکی از روستاهای استان قم در بخش خلجستانه. آمره با شهر قم حدود ۸۶ کیلومتر و با مرکز بخش ۸ کیلومتر فاصله داره. این روستا در غرب استان قم واقع شده و آبوهوای کوهستانی داره. مردم آمره به زبان تاتی صحبت میکنن و حدود ۵۴ خانوار در این روستا ساکن هستن.
اگه دوست دارین راجع به این روستا بیشتر بدونین به مقاله روستای آمره شهرستان قم مراجعه کنین.
جریک آغاج از روستاهای خلجنشین استان قمه. روستای جریک آغاج جمعیتی در حدود ۲۶ خانوار داره. متأسفانه نبود امکانات رفاهی کامل سبب کوچ جوانان این روستا به سمت شهر شده و رفتهرفته جمعیت رو به کاهش میره. طبیعت روستا بهصورت درهای یا تپهای وکوهستانیه. راه دسترسی به روستا به صورت آسفالته. از امکانات این روستا میشه به آب، برق،گاز، مسجد و امامزاده اشاره کرد.
جوزه، روستایی از توابع بخش خلجستان در استان قمه. طبق آخرین سرشماری جمعیت این روستا به حدود ۳۷ خانوار میرسه. طبیعت این روستا به شکل کوهستانی، درهای یا تپهای هست. راه زمینی دسترسی به روستا بهصورت آسفالته. از نظر امکانات رفاهی در این روستا میشه به امکانات محدودی مثل: شبکه سراسری برق، گاز، آب، نانوایی، وسیله حملونقل عمومی و مسجد اشاره کرد.
روستای حسنآباد در دهستان دستجرد از توابع بخش خلجستان واقع شده. طبق آخرین سرشماری جمعیت این روستا به حدود ۲۲ خانوار میرسه. اطلاعات بیشتری از این روستا در دست نیست.
روستای خرابک بالا از توابع بخش خلجستانه. طبق آخرین سرشماری جمعیت این روستا به حدود ۳ خانوار میرسه. اطلاعات بیشتری از این روستا در دست نیست.
روستای رزبند در دهستان دستجرد از توابع بخش خلجستان واقع شده. طبق آخرین سرشماری جمعیت این روستا به حدود ۴ خانوار میرسه. اطلاعات بیشتری از این روستا در دست نیست.
این روستا در دهستان دستجرد واقع شده و طبق آخرین سرشماری جمعیتی در حدود ۱۱۱ خانوار داره. آبوهوای این روستا کوهستانیه و مردمش به زبان خلجی صحبت میکنن. تو این روستا محصولات کشاورزی مثل: گندم، جو، زعفران و میوههای چون انگور، توت، بادام و گردو کشت میشه.
روستای رستگان از توابع بخش خلجستانه. طبق آخرین سرشماری جمعیت این روستا به حدود ۶۵ خانوار میرسه. اطلاعات بیشتری از این روستا در دست نیست.
روستای سرخده در دهستان دستجرد از توابع بخش خلجستان واقع شده. از آثار تاریخی مهمی که تو این روستا هست میشه به پل تاریخی سرخده اشاره کرد. این روستا جمعیتی در حدود ۲۹ خانوار داره.
روستای سفت در دهستان دستجرد از توابع بخش خلجستان واقع شده. طبق آخرین سرشماری جمعیتی در حدود ۱۵ خانوار داره. طبیعت این روستا بهصورت دشته و راه دسترسی به روستا بهصورت آسفالته. مردم این روستا به زبان خلجی صحبت میکنن. امکانات رفاهی این روستا محدود میشه به مواردی مثل: شبکه سراسری برق، گاز، آب، نانوایی، وسیله حملونقل عمومی و مسجد.
یکی دیگه روستاهای بخش خلجستان، سفیداله است. سفیداله زمستانهای خشک و سرد داره. بهترین زمان برای سفر و گردش به این روستا اردیبهشت ماهه. طبیعت این روستا بهصورت دشته. تو این روستا درختهای میوه مثل: گردو، توت و انار کاشت میشه. به دلیل کم آبی جمعیت قابل توجهی از این روستا به شهر مهاجرت کردن. جمعیت این روستا در حدود ۲۰ خانواره. از نظر امکانات رفاهی در این روستا میشه به امکانات محدودی مثل: شبکه سراسری برق، گاز، آب و مسجد اشاره کرد.
سناوند به معنی صاحب نور و روشنیه. طبیعت این روستا به شکل کوهستانی، درهای یا تپهای هست. گردو، زردآلو، انار و انگور از درختهایه که تو این روستا کاشته میشه. جمعیت این روستا در حدود ۵۵ خانواره. راه دسترسی به روستا بهصورت آسفالته. از امکانات این روستا میشه به آب، برق، گاز و مسجد اشاره کرد.
طینوج یا جهرود روستایی از توابع بخش خلجستانه. مردم این روستا بیشتر به شغل دامداری و زراعت مشغولن و تو باغهاشون درختهایی مثل گردو، بادام و انگور رو کشت میکنن.
در روستا، تپهای به نام تپهی عمر قرار داره که به دوره هخامنشیان برمیگرده. این تپه به تپهی گبرها هم معروفه. روستای طینوج یه آبانبار قدیمی نزدیک به کاروانسرا داره که الان بدون استفاده است. یکی دیگه از آثار تاریخی این روستا پل طینوجه که قدمتش به دوران صفویه میرسه و اسم دیگهاش پل شاه عباسیه. کاروانسرای این روستا هم به دوره صفویه میرسه و نام کاروانسرای شاهعباسی رو به خودش گرفته.
از مکانهای تفریحی این روستا میشه به پاکوره، رزوه، جوب پایین، میرآباد، باغ رحیم، باغ میرزا مقصود، ملک بند؛ که تو محاوره، ملیک بک میگن اشاره کرد. رودخونهی این روستا به اسم جهرود هم از مکانهای دیدنی و تفریحی به شمار میره.
خاک کویر از قدیم، مردمانی با ذوق و عالم در خودش پرورش داده. مشاهیری از محیط روستا پرورش پیدا کردن و به نوابغی در سطح جهانی تبدیل شدن.
خواجه نصیرالدین طوسی؛ فیلسوف، منجم و ریاضیدان قرن ۶ هجری شمسی (۹۰۰ سال پیش) زندگی میکرده. این فیلسوف بزرگ، در روستای جهرود به دنیا اومد.
محمدهادی دانهچین؛ فیلسوف، منجم، شاعر، ریاضیدان و طبیب نامدار که در قرن ۵ هجری شمسی (حدود ۱۰۰۰ سال پیش) زندگی میکرده.
مشاهیر دیگهای مثل، میرزا ابراهیم رئیس از سرشناسان منطقه جهرود و همچنین رئیس سازمان پست و تلگراف قم در دوران رضاخان پهلوی از جمله کسانی هستن که نام این منطقه رو تو تاریخ موندگار کردن.
روستای طینوج کوچهها و محلههایی داره که با گذر از اونها جریان زندگی رو بین مردمش حس میکنین. میدان اصلی طینوج، محله بالا، محله پایین، لب جوب، کوچه تاریکه، سینه ایستکون، میرآباد، سهراه پااستل، جوب پایین، محله قلعه، کمر، رزوه، سیاه پشته گسکان جنداب و میلک بند از محلههای این روستا هستن.
یکی دیگه از روستاهای بخش خلجستان روستای عیسیآباده. این روستا در بخش پشت گدار قرار داره. طبق آخرین سرشماری جمعیت این روستا به حدود ۴۷ خانوار میرسه. اطلاعات بیشتری از این روستا در دست نیست.
روستای فوجرد غربیترین روستای استان قمه. اهالی روستای فوجرد به این روستا، پوگرد (pougerd) هم میگن. طبق آخرین سرشماری، جمعیت این روستا به ۱۱۴ خانوار میرسه. اهالی این روستا بر خلاف مردم بخش خلجستان به زبان ترکی صحبت میکنن. فوجرد چهار محله به نامهای کند، دره، محله بالا و پایین محله داره. روستای فوجرد قنات پر آبی با خاصیت معدنی داره که دمای اون به ۱۰ درجه زیر صفر هم میرسه. آب فراوان روستای فوجرد، طبیعت باشکوهی ساخته که نظر هر گردشگری رو جلب میکنه. انبوه درختانی از جمله گردو که عمر بعضی از اونها به حدود ۸۰۰ سال میرسه از منظره و تفرجگاههای روستا بهحساب میاد از محصولات کشاورزی روستای فوجرد میشه به گندم، جو، لوبیا، نخود، سیبزمینی، پیاز، گردو، بادام، سیب، انگور و گیلاس اشاره کرد.
دشت وستو، بیشهزار، لشکران، جاکار و سنگلاخ از دشتهای مهم روستا و مزرعه قاسمآباد، برهان، دره چنار خیرآباد، از مزارع بزرگ و مهم روستا محسوب میشن. مقبره امام زاده عبداللّه و اسماعیل از نوادگان علی بن ابیطالب (ع) در ۳ کیلومتری این روستا در دامنه یک کوه واقع شده.
روستای کندرود از توابع بخش خلجستانه. طبق آخرین سرشماری جمعیت این روستا به حدود ۷۲ خانوار میرسه. اطلاعات بیشتری از این روستا در دست نیست.
روستای گیو از توابع بخش خلجستان، در دهستان دستجرد قرار داره. گیو در ۲ كیلومتری جنوب شرقی دستجرد و ۷۰ كیلومتری جنوب غربی شهر قم واقع شده. این روستا بر اساس آخرین سرشماری حدود ۴۳ خانوار داره. مردم روستا به زبان فارسی صحبت میکنن. روستای گیو تو بخش کوهستانی واقع شده و همین باعث آبوهوای معتدل و مطبوع در فصل بهار و تابستون و سرمای زیاد در فصل پاییز و زمستون شده. روستای گیو دو بافت قدیمی و جدید داره که بافت قدیمی اون در زلزله سال ۱۳۵۹ تخریب شد. بخشی از بافت قدیمی هنوز باقی مونده، ولی خالی از سکنه است. شغل عمده مردم روستا، تولید صنایع دستی، دامداری و زراعته. قالی و گلیم با نقشهای خیالانگیز و متنوع از مهمترین صنایعدستی مردم این روستاست.
بازیهای محلی همیشه با شور و هیجان بین اهالی انجام میشه. الک دولک از بازیهای رایج بین مردم روستاست. مردم روستای گیو تو مراسمهای عروسی و شادی از نوای ساز و دهل برای شادی بخشیدن به جشنشون استفاده میکنن.
طبیعت زیبا و دلنشین این روستا در کنار آبوهوای مطبوعش تونسته گردشگرهای زیادی رو به سمت خودش بکشونه. پوشش گیاهی متنوع از جمله انواع گیاهان دارویی مثل: شیرینبیان، گل ختمی، پونه، گلگاوزبان و گون جذابیت ویژهای به روستا داده. انواع حیوانات مانند: شغال، گرگ، روباه، خرگوش و پرندگانی مثل كبک، جز حیاتوحش دیدنی این روستا بهحساب میاد. نشستن در کنار رودخونه فصلی دستجرد، در فصل بهار و تابسستون تحمل گرما رو براتون راحتتر میکنه. مجموعه تفریحی گل مریم، در فاصله یك كیلومتری روستا با خدمات هتل، رستوران و پارك تفریحی، مكان مناسبی واسه اقامت گردشگرهاست.
آرامگاه امامزاده شاهزاده جعفر که تو مرکز این روستاست به دوره قبل از صفویه میرسه و نشون از قدمت بالای این روستا داره. بنای امامزاده با جداری از تختهسنگهای بلند و كم حجم و ملاط گچ به شکل دایرهای ساخته شده. دیوار داخلی ساختمون، در زمان صفوی مرمت شده و به شکل هشت ترکی تزیین شده. گنبد مخروطی شکلی ساخته شده از آجر و سنگ روی این بنا قرار گرفته. بر فراز مرقد امامزاده، صندوقى منبت با تنکههاى قابسازی و گرهبندى، با نقشهای برجسته گلوبوته تزیین شده. روى پلها و پايههاى اون، کتيبههايى به خط برجسته ثلث و نسخ منبت شده.
مقبولآباد از روستاهای توابع دستجرد در خلجستانه. این روستا بر اساس آخرین سرشماری حدود ۵ خانوار داره. طبیعت روستا، درهای و کوهستانیه و راه زمینی روستا بهصورت جاده خاکیه.
در جنوب غربی روستای مقبولآباد میلسنگی قرار گرفته. میلسنگی دره مقبول آباد و یا دره برج مربوط به دوران اسلامی و سلجوقیانه. در حال حاضر، وضعیت این بنا نیمه سالمه. اطراف بنا سفالهایی پیدا شده که طرحی ساده و نخودی رنگ داره. با توجه به سبک ساخت و تشابه با سایر میلهای منطقه، دوره ساخت اون رو میشه به سلجوقیان نسبت داد. این بنا، روی رشتهکوهی مشرف به دشت ساخته شده و ارتفاعش از سطح دشت در حدود 65 متر میرسه. نمای میل از سنگ لاشه و ملاط گچ ساخته. این بنا تزیینات خاصی نداره، اما نحوه چینش سنگهای بکار رفته در ساختش، بنا رو قابل توجه کرده. مکان مناسب و شکل میل استوانهایه بنا راهنمای مناسبی برای کاروانهاست. این بنا در سال ۱۳۸۴ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده.
روستای همتآباد در توابع بخش خلجستان واقع شده. طبق آخرین سرشماری جمعیت این روستا به حدود ۲۷ خانوار میرسه. اطلاعات بیشتری از این روستا در دست نیست.
روستای نورآباد در دهستان دستجرد از توابع بخش خلجستان واقع شده. طبق آخرین سرشماری جمعیت این روستا به حدود ۴ خانوار میرسه. اطلاعات بیشتری از این روستا در دست نیست.
منصورآباد یکی از روستاهای خوش آبوهوا در دهستان دستجرد، بخش خلجستانه. جمعیت این روستا طبق آخرین سرشماری به ۶۱ خانوار میرسه. هوای خوش روستا باعث بیشتر شدن جمعیت در فصلهای گرم سال میشه. این روستا طبیعت درهای و کوهستانی داره و راه زمینی روستا بهصورت آسفالته. انگور، بادام، انار و توت ازجمله محصولات کشاورزی تو این روستاست. از نظر امکانات رفاهی در این روستا میشه به امکاناتِ محدودی مثل: شبکه سراسری برق، گاز و آب اشاره کرد.
روستای تاریخی موجان یکی دیگه از روستاهای بخش خلجستانه. گفته میشه این روستا حدود ۸۰۰ سال قدمت داره. به علت اینکه درختان انگور زیادی در روستا بوده؛ اسم موجان رو روی اون گذاشتن. میگن این روستا در قدیم دو دروازه داشته که ورودی و خروجی روستا بهحساب میاومده. مردم این روستا به زبان خلجی صحبت میکنن و شغل اغلب اونها، باغداری و کشاورزیه. انگور و شیرهی انگور این روستا شهرت خوبی داره که پیشنهاد میشه به عنوان سوغات از اینجا با خودتون ببرین. فاصله این روستا تا شهر قم حدود ۸۲ کیلومتره.
توجه: اطلاعات این مقاله از منابع اینترنتی گردآوری شده است. در صورت مشاهده هر گونه مغایرت با اطلاعات واقعی میتونین برای ما کامنت بذارین و به ما در بهبود اطلاعات کمک کنین. اگر اطلاعاتی در خصوص هر کدوم از روستاهای این مقاله دارید، اطلاعات تماستون رو برای ما کامنت کنین تا باهاتون تماس بگیریم و این مقاله رو بهبود بدیم.
نویسنده: الهام چنگایی
من الهامم. دختری که مثل تنهاترین نهنگ دنیا, آواز دلنشین سر میده و تو کتابها غرق میشه. مثل یه گنجشک که نوک میزنه و روزی میگیره، کلماتی که تو مغزم جیکجیک میکنه، با نوک زدن روی کاغذ و کیبورد میارم. نوشتن رو دوست دارم چون ذهنم رو درگیر و خالی میکنه.