تقریبا همه ما میدونیم که استان قم، توی مناطق کویری قرار گرفته و آب و هوای گرم و خشکی هم داره. اما تو این استان، روستاهای خیلی زیبا و باصفایی پیدا میشه که از جاذبههای طبیعی قم به حساب میان. متاسفانه تا حالا خیلی به این روستاها پرداخته نشده و اکثر اونها مناطق واقعا بکری هستن. روستای چاهک قم یکی از این روستاهاست که ما در ادامه این مطلب، بیشتر در مورد جاذبههای دیدنیش صحبت میکنیم.
روستای ییلاقی چاهک از روستاهای شهرستان جعفرآباده. این روستا توی کیلومتر ۳۵ جاده ساوه سلفچکان و ۱۲ کیلومتری جاده آسفالته فرعی دهستان قاهان قرار داره. روستای چاهک با وسعتی حدود 35 کیلومتر مربع روی یه تپه با آب و هوای نسبتا خشک واقع شده و حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ خانوار جمعیت داره. بیشتر درآمد ساکنین چاهک از راه کشاورزی و دامپروریه؛ حدود یک چهارم مرغ استان قم رو تامین میکنه و بین محصولات کشاورزی، انار چاهک بینظیره. اکثر مزارع چاهک به جاده دسترسی دارن و از قناتهایی که تعدادشون حدود ۱۵دهنه میشه؛ آبیاری میشن؛ آب بعضی از اونها تقریبا شوره. محصولات مهمش، جو، گندم، انار، گردو و بادوم هستن و محصولاتی مثل قیصی، گیلاس، سیب، به و انگور و توت شمیران، در درجه بعدی قرار دارن. روستای چاهک، دیگه از بافت قدیمیش درومده و بیشتر ساختمونهاش طراحی جدید و بهروزی دارن. مردم این روستا به زبون فارسی و بیشتر خلجی صحبت میکنن؛ تعداد کمی از اهالی این روستا هم، ترکزبان هستن. روستای چاهک قم قبلا به دو بخش چاهک پائین و چاهک بالا تقسیم شده بود؛ ولی الان یکیه و چاهک بالا یه مزرعه در ۲کیلومتری روستاس. این روستا آب لولهکشی و برق داره؛ یه حسینیه جدید و یه حسینیه قدیمی و دوتا مسجد داره. مدارس دوره ابتدائی و راهنمایی دخترونه و پسرونه هم داخل روستا ساخته شدن. دفتر خدمات پستی و مخابرات، نونوائی، مینیسوپر، خرازی و حموم این روستا همچنان فعال هستن. روستای چاهک قم جاذبههای تاریخی و گردشگری جذابی داره که در ادامه بهشون اشاره میکنیم.
عرض تنگه چاهک 1 تا ۲ متره و عمقش به 8 متر میرسه. این ویژگیش باعث شده که نور خورشید خیلی راحت داخل تنگه بتابه. عمق آب توی بعضی از قسمتهای تنگه بیشتر از یک و نیم متره و مسیر پر پیچ و خمش برای گردشگرها همیشه جذاب و شگفتانگیز بوده. دیوارههای تنگه بهخاطر فرسایش، شکلهای جالبی به خودشون گرفتن و آب زلال و شفافی داخلش جاریه. تنگه چاهک توی رودخونهای قرار گرفته که سمت شمالش زمینهای روستای چاهک قم و میل سنگی روستای چاهک قم قرار داره. این تنگه توی بیشتر سایتها به نام تنگه قاهان معرفی شده اما دقیقا داخل محدوده روستای چاهک قمه. البته چون دسترسی به این تنگه از سمت چاهک خیلی دشواره، بهخاطر نزدیکیش به جاده قاهان-قم، اکثر مردم هم به اسم تنگه قاهان میشناسنش. بهترین زمان برای دیدن این منطقه جذاب، نیمه اول ساله؛ اما هر فصلش زیباییهای منحصر به فردی داره. قناتها و رودهای فصلی و آبشارهایی که توی این روستا وجود دارن؛ مناظری زیبا خلق کردن و همچنین انواع گیاهان دارویی هم اونجا پیدا میشه. بنابراین توی هر فصل، میتونین یه جلوه جدید از زیباییهای چاهک رو تماشا کنین.
رودخونه چاهک در نزدیکی روستای چاهک قم قرار داره و توی یه دره با عمق حدود 5 متری و دهنه حدود 3 متری واقع شده. جالب اینه که این رودخونه با اینکه توی کویره ولی ماهی و خرچنگ داره! علاوه بر اون، به علت شکل جالب سنگهای حاشیه رودخونه، منظره زیبا و منحصربهفردی هم داره.
قدمت میل سنگی چاهک، به دوره ساساني میرسه و در آبان ۱۳۸۲ بهعنوان یکی از آثار ملی، ثبت شده. ارتفاع میل سنگی ۸۷ متره. یه پلان مدور بیرونی و یه پلان چليپاي دروني داره که خیلی شبیه پلان چهارطاقيهاي دوره ساسانيه؛ چلیپا به نوعی شکل صلیبی یا درواقع دوتا خط متقاطع گفته میشه. نماي ميل از سنگ لاشه و ملات گچ زبر ساخته شده و یه ورودي از سمت جنوب داره. ارتفاع بلندترين قسمتش ۴۰/۶ متره که توی قسمت غربيش قرار گرفته. شکل برج يا ميل، مخروطيه و داخل ميل سنگی هم یه اتاق گرده که قطرش ۱۰/۵ متره و سه تا طاق فرو رفته و يه درگاه مدل چليپا داره. ارتفاع این طاقها از نوک طاق تا کف اون ۲۵/۲ متره؛ ضخامت ديوار در پي هم، حدود دو متره. سقف این میل یه پوششي با فرم گنبد يا عرقچيني داره. میل سنگی در سمت شرقی روستای چاهک قم و سمت شمالی رودخونه وزوا واقع شده.
این بنا متعلق به دوره ساسانیه که در 60 کیلومتری شمال غربی شهر قم و روی یه کوه توی حاشیۀ روستای چاهک قم قرار داره. مصالح اصلی این آتشگاه، سنگ و ساروج و یه قسمتهاییش هم سنگ و گچه و با همه آسیبهایی که دیده همچنان پابرجاست.
اگه به کشاورزی علاقه دارید یا دلتون میخواد محصولات مختلف رو دقیقا بعد از برداشت، از خود کشاورز بخرید؛ باید بگیم که چاهک یکی از بهترین روستاها برای این کاره. چاهک تعداد زیادی مزرعه داره که هر کدومشون هم کلی محصول، چشمه و فضای سبز بینظیر دارن. برای مثال مزرعه ونه علیا تو 5کیلومتری غرب چاهک قرار گرفته و یه چشمه به اسم خدا آفرین داره و توی روز سیزده بدر معمولا مردم به این منطقه میرن. مزرعه عمران آباد در غرب روستا قرار گرفته و از خنکترین مزرعههای چاهکه. یه نکته جالب اینه که تو این مزرعه خوردن آب دوغ کنار استخرش خیلی معروف شده؛ دلیلش هم اینه که قدیما، وقتی هنوز یخ نداشتن از آب بسیار خنک این مزرعه استفاده میکردن.
قنات روستای چاهک قم در گذشته برای تامین آب کل روستا ساخته شد اما بعد هر کسی سهم خودشو به یکی دیگه فروخت و همین موضوع باعث شد که یه عده خاصی مالک قنات بشن و اینجوری شد که دیگه اهالی نتونستن از آب استفاده کنن!
مردم روستای چاهک قم از مهرههای مُرٌکِوٌ که مهرههای آبی رنگی برای دفع چشم زخم هستن زیاد استفاده میکنن. بعضی از اونها آیه «وَ اِنْ یکاد» و دعاهای مخصوصی رو با یه سنجاق، به شونه چپشون وصل میکنن. اسپند تو آتیش ریختن هم توی این روستا خیلی مرسومه. دلیل این کارها اینه که اهالی روستا میخوان از چشمزخم در امان بمونن. یه نکته دیگه هم مربوط به آوای جغد یا بَیغُوشْ میشه. اهالی قدیمی روستا معتقدن که شنیدن این صدا موقع غروب آفتاب، شومه و اگه جغد روی بوم یه خونه بخوونه برای اهالی اون خونه بدشانسی میاره.
توجه: اطلاعات این مقاله از منابع اینترنتی گردآوری شده است. در صورت مشاهده هر گونه مغایرت با اطلاعات واقعی میتونین برای ما کامنت بذارین و به ما در بهبود اطلاعات کمک کنین. اگر اطلاعاتی در خصوص هر کدوم از روستاهای این مقاله دارید، اطلاعات تماستون رو برای ما کامنت کنین تا باهاتون تماس بگیریم و این مقاله رو بهبود بدیم
ضمن آنکه میتوانید با روستاهای بخش مرکزی قم و همینطور روستاهای بخش سلفچگان قم و روستاهای بخش خلجستان قم هم آشنا شوید.
نویسنده خاطره محمدی
خاطره محمدی هستم و دنیا رو با واژگان لمس میکنم. داستان نویسم و چند ساله شغلم اینه که حوزههای مختلف رو با کلمات روایت کنم. کتابها، موزیک، فیلم و برنامههای آشپزی بیشترین علاقهمندیهای من هستن. هنوز هم بعد از دیدن فیلمهای پلیسی-معمایی تصمیم میگیرم وقتی بزرگ شدم، کارآگاه بشم.